DAMLA SULAMA SİSTEMİ

Damla sulama

Damla sulama yönteminde temel ilke, bitkide nem eksikliğinden kaynaklanan bir gerilim yaratmadan, her defasında az miktarda sulama suyunu sık aralıklarla yalnızca bitki köklerinin geliştiği ortama vermektir. Bu yöntemde bazen her gün, hatta günde birden fazla sulama yapılabilmektedir.
Damla sulama yönteminde arındırılmış su, basınçlı bir boru ağıyla bitki yakınına yerleştirilen damlatıcılara kadar iletilir ve damlatıcılardan düşük basınç altında toprak yüzeyine verilir. Su buradan infiltrasyonla toprak içerisine girer, yerçekimi ve kapillar kuvvetlerin etkisi ile bitki köklerinin geliştiği toprak hacmi ıslatır. Başka bir deyişle, bu yöntemde genellikle alanın tamamı ıslatılmaz. Bitki sırası boyunca ıslak bir şerit elde edilir ve bitki sıraları arasında ıslatılmayan kuru bir alan kalır.

damlama sistemi

Böylece, mevcut sulama suyundan en üst düzeyde yararlanılır. Damla sulama sistemi sabit sistem biçimindedir. Sistem unsurları, sulama mevsimi boyunca aynı konumda kalırlar. Ancak, sulama mevsimi sonunda bazı unsurlar araziden kaldırılır.

DAMLAMA SİSTEM UNSURLARI

Damla sulama sistemi sırasıyla pompa birimi, kontrol birimi, ana boru hattı, manifold boru hatları, lateral boru hatları ve damlatıcılardan oluşur.

Su kaynağı : Damla sulama yönteminde her türlü su kaynağından yararlanılabilir. Ancak suyun fazla miktarda kum, sediment ve yüzücü cisim içermemesi gerekir. Ayrıca, fazla miktarda kalsiyum ve magnezyum bileşikleri ile demir bileşikleri içeren sular da damla sulama yöntemi için uygun değildir.

Pompa Birimi : Su kaynağının yeteri kadar yüksekte olmadığı koşullarda, gerekli işletme basıncı pompa birimi ile sağlanır. Su kaynağının tipine bağlı olarak santrifüj, derin kuyu yada dalgıç tipi pompalardan biri kullanılabilir. Pompanın elektrik motoru ile çalıştırılması tercih edilir.

Kontrol Birimi : Damla sulamada, suyun çok iyi süzüldükten sonra sisteme verilmesi gerekir. Aksi durumda damlatıcıların tıkanması sorunuyla karşılaşılır. Bu işlem kontrol biriminde yapılır. Kontrol biriminde ayrıca, sisteme verilecek sulama suyunun basınç ve miktarı denetlenir ve bitki besin maddeleri sulama suyuna karıştırılır. Kontrol birimi genellikle ana boru hattının başlangıcına kurulur.
Kontrol biriminde; hidrosiklon, kum-çakıl filtre tankı, gübre tankı, elek filtre, basınç regülatörü, su ölçüm araçları, manometreler ve vanalar bulunur. Hidrosiklon, suda bulunabilecek kum parçacıklarının sisteme girmeden önce tutulduğu araçtır. Su hidrosiklonun üst kısmından çepere doğru girer ve çeper boyunca aşağıya doğru iner. Daha sonra su ortadan yukarıya doğru yükselir ve kum parçacıkları ağır olduğundan tabanda kalır. Kumdan arınan su hidrosiklonun üzerinden sisteme verilir. Tabanda biriken kum belirli aralıklarla temizlenir. Kum-çakıl, filtre tankında, sulama suyunda bulunabilecek sediment ve yüzücü cisimler tutulur. Su tanka üstten girer, kum ve çakıl katmanlarından geçtikten sonra tankın altından çıkar. Bu arada sediment ve yüzücü cisimler genellikle üst kesimde tutulur. Tankın tabanında, etrafı elek filtre ile sarılmış delikli boru bulunur. Burada amaç, tanktan su ile birlikte kumun çıkışını engellemektir. Kum-çakıl, filtre tankında ayrıca suyun alttan girişini ve üstteki vanadan çıkışını sağlayan geri yıkama borusu bulunur. Bu boru aracılığıyla, zaman zaman tankın üst kesiminde biriken sediment ve yüzücü cisimler yıkanarak tank temizlenir. Damla sulama sistemlerinde bitki besin maddeleri sulama suyuna karıştırılarak uygulanır. Bu amaçla sıvı gübre kullanılır. Sulanacak alanın büyüklüğüne göre hesaplanan sıvı gübre miktarı, kontrol birimindeki gübre tankının içerisine konur. Gübre tankı ana boruya üzerinde vanalar bulunan hortumlarla iki noktadan bağlanır. Biri gübre tankına su girişi, diğeri ise su çıkışı içindir. Ana boru üzerine ayrıca, değinilen iki nokta arasında basınç farklılığı yaratmak amacıyla bir vana daha yerleştirilir. Gübre uygulanacağı zaman ana boru üzerindeki vana kısmen kapatılır, gübre tankı giriş ve çıkış vanaları açılır. Böylece, ana borudaki suyun bir kısmı gübre tankına girer, sıvı gübre ile karışır ve tekrar ana boruya döner.
Kontrol birimine, gübre tankından sonra elek filtre yerleştirilir. Filtre genellikle silindir biçimindedir. Tek yada iç içe geçmiş iki filtreden oluşabilir. Elek filtrelerin 80-200 mesh arasında olması önerilmektedir. Dış filtrenin elek numarası genellikle daha düşüktür. Elek filtre ile, kum-çakıl filtre tankında süzülemeyen sediment ve gübre tankından gelebilecek gübre parçacıkları tutulur. Her sulamadan sonra elek filtreler sökülür ve yıkanarak temizlenir. Elek filtreden sonra, suyun boru hattında sabit basınç altında verilmesini sağlamak için bir basınç regülatörleri yerleştirilir. Basınç regülatörleri bazen manifold boru hattı girişine de yerleştirilebilir. Kontrol biriminde ayrıca, kum-çakıl filtre tankının giriş ve çıkışı ile elek filtre girişindeki basıncın ölçülmesi gerekmektedir. Bu amaçla, üç yollu bir manometreden yararlanılır. Böylelikle, basınç farklılıklarından filtrelerin tıkanma derecesi saptanır ve gerekli zamanlarda filtreler temizlenir.

Ana Boru Hattı : Suyu kaynaktan manifold boru hatlarına iletir. Genellikle gömülüdür ve sert PVC borulardan oluşturulur. Küçük sistemlerde ana boru hattı toprak yüzeyine döşenebilir. Bu koşullarda sert PE borular kullanılır.

Manifold Boru Hattı : Suyu ana boru hattından laterallere iletir. Laterallerin doğrudan ana boru hattına bağlanması durumunda, su girişini denetlemek için her lateralin başına bir vananın yerleştirilmesi zorunluluğu vardır. Bu ise hem sistem maliyetini çok önemli boyutlarda arttırır hem de sistemin işletilmesini güçleştirir. Bunun yerine, belirli sayıdaki lateral boru hattı manifold boru hattına bağlanır ve manifoldun ana boru hattıyla bağlantısı bir vana ile sağlanır. Manifold boru hattına bağlı laterallerin tümü bir işletme birimini oluşturur. Manifold başlangıcındaki vana açıldığında işletme birimindeki tüm laterallere aynı anda su verilmiş olur. Ana boru hatlarında olduğu gibi, manifold boru hatları da genellikle gömülüdür ve sert PVC borulardan oluşturulur. Küçük sistemlerde manifold boru hatları bazen toprak yüzeyine serilir ve bu durumda PE borular kullanılır. Manifold boru hatları, tesviye eğrilerine paralel (eğimsiz) yada bayır aşağı eğimde döşenmelidir. Bayır yukarı eğimde döşemekten kesinlikle kaçınılmalıdır. Bu hatlar, ana boru hattına dik olabileceği gibi paralel de olabilir.

Lateral Boru Hatları : Üzerine damlatıcıların yerleştirildiği borulardan oluşur. Toprak yüzeyine serilir ve bu amaçla yumuşak PE borular kullanılır. Genellikle her bitki sırasına bir lateral döşenir. Bazen, her bitki sırasına iki lateral ya da iki bitki sırasına bir lateral yerleştirilebilmektedir. Lateral boru hatları da, manifold boru hatlarında olduğu gibi, tesviye eğrilerine paralel (eğimsiz) ya da bayır aşağı eğimli döşenmelidir ve bayır yukarı döşemekten kaçınılmalıdır.

Damlatıcılar : Sistemin en önemli ve en dikkatle seçilmesi gereken elemanlarıdır. Lateral borulardaki basınçlı su damlatıcıya geçtikten sonra, damlatıcı içerisindeki akış yolu boyunca ilerlerken, suyun enerjisi sürtünme ile önemli ölçüde kırılır. Bunun sonucunda, su damlatıcıdan damlalar biçiminde çok küçük debi ile çıkar ve toprağa infiltre olur. Damlatıcılar genellikle lateral üzerine geçik (on-line) ve laterale boylamasına geçik (in-line) olmak üzere iki tipte yapılmaktadır. Lateral üzerine geçik damlatıcılarda, damlatıcı girişi lateral boyu içinde ve gövde borunun dışındadır. Bu tip damlatıcılar orifis girişli ve genellikle kısa akış yolludur. Suyun enerjisi, girişteki orifis ve akış yolu boyunca kırılır. Laterale boyuna geçik damlatıcılarda ya laterel boru damlatıcının iki ucuna bağlanmakta ya da damlatıcılar lateral boru içerisine sabit aralıklarla ve boylamasına yerleştirilmektedir. Akış yolu genellikle uzundur. Su lateral boru çeperinden damlatıcıya girmekte, uzun akış yolu boyunca enerjisi kırılmakta ve lateral boru dışından çıkmaktadır.

Basınçlı sulama yöntemleriyle (Yağmurlama, damla sulama, Bublers sulama) büyük oranda su tasarrufu sağlanır. Bu suyla da daha fazla alan sulanır. Buda daha fazla bireye hizmet götürülmesi yönüyle sosyal adaletin sağlanması, üretim artışı ve milli gelir artışı demektir.

SU KAYNAKLARI

Su bütün canlılar için en önemli doğal kaynaklardan biridir.İnsan kullanımı, ekosistem kullanımı, ekonomik kalkınma, enerji üretimi, ulusal güvenlik gibi suyun gerekli olduğu birçok sektör vardır. Sürdürülebilir kalkınma için en önemli yaşamsal kaynaklardan biri sudur. 20. yüzyılda dünya nüfusu 19.yüzyıla oranla üç kat artmasına rağmen, su kaynaklarının kullanımının altı kat arttığı belirlenmiştir.

Su yenilenebilir bir kaynaktır, bu anlamda sürdürülebilir kullanımı mümkündür; Ancak günümüzde hızlı tüketim, kaynaklardan yararlananlara eşit fırsatlar ve yararlar sağlayacak şekilde sürdürülebilirlikten çok uzaktadır.
Türkiye dünyanın en hızlı nehirlerinden birkaçına sahip olsa da su rezervleri bakımında alt sıralarda yer almaktadır. Türkiye’de su kaynaklarının yönetimi uluslararası standartlarda iyi ve sürdürülebilir bir yönetim politikası benimsenmediği için geleceğe ilişkin tehditler ciddi boyutlara ulaşmıştır.

Genellikle, bir insanın biyolojik ihtiyaçlarını karşılaması ve yaşamını sürdürebilmesi için, günde en az 25 litre su tüketmesi gerektiği kabul edilir. Ancak, çağdaş bir insanın sağlıklı bir biçimde yaşaması için gereken içme, yemek pişirme, yıkanma, çamaşır gibi amaçlarla kullanılacak su dikkate alındığında, kişi başına günlük ortalama kentsel su tüketim standardı 150 litre olarak kabul edilmektedir. Dünya genelinde bölgelere göre kişi başına su tüketim miktarları sanayileşmiş ülkelerde 266 litre iken Afrika’da 67, Asya’da 143, Arap ülkelerinde 158, Latin Amerika’da 184 litredir. Türkiye'de ise kişi başına günlük su tüketimi ortalama 111 litredir.

Bir ülkenin su zengini sayılabilmesi için, kişi başına düşen yıllık su miktarı en az 8000- 10.000 m3 arasında olmalıdır. Kişi başına düşen yıllık 1430 m3’lük kullanılabilir su miktarıyla Türkiye, sanıldığı gibi su zengini bir ülke değildir.

Ülke- Kıta Ortalaması
Kişi Başına Düşen Kullanılabilir Su Miktarı (yıllık)

SURİYE
1.200 m3

LÜBNAN
1.300 m3

TÜRKİYE
1.430 m3

IRAK
2.020 m3

ASYA ORTALAMASI
3.000 m3

BATI AVRUPA ORT.
5.000 m3

AFRİKA ORT.
7.000 m3

GÜNEY AMERİKA ORT.
23.000m3

DÜNYA ORT.
7.600 m3


Tablo 1: Dünyada Kişi Başına Düşen Kullanılabilir Su Miktarları

DSİ Genel Müdürlüğü verileri, 2030 yılında su kaynaklarımızın %100 verimle kullanılacağını öngörür. 2030 yılında nüfusu 80 milyona ulaşacak olan Türkiye, kişi başına düşen 1100 m3 kullanılabilir su miktarıyla, su sıkıntısı çeken bir ülke durumuna gelecektir. Bu veriler göz önüne alındığında, 2050 ya da 2100 yılında, Türkiye’nin çok ciddi bir su kriziyle mücadele etmesinin kaçınılmaz olduğu görülür. Bu tehlikeyi en aza indirmek için, su kaynaklarımız çok dikkatli yönetilmelidir.

KONTROL CİHAZLARI VE SEÇİMİ

1 KONTROL CİHAZLARINA GENEL BAKIŞ
Sistemdeki otomatik vanaları (solenoid vanaları) kumanda eden sulama için özel tasarlanmış pilli yada kablolu kontrol cihazlardır.

1. Toplam istasyon adedine uygun olarak seçilmelidir. Bazı kontrol cihazları istasyon çıkış güçleri itibariyle birden fazla vana çalıştırabilir, aynı anda çalışacak vanalar tek istasyona bağlanabilir. Bu özellik cihaz seçiminde dikkate alınmalıdır.
2. Kontrol cihazları içeride yada dışarıda monte edilebilir,bu durumda bu konumlara uygun cihazlar seçilmelidir. Dışarıda kullanılacak cihazlar nem, yağmur vs karşı mutlak dış kabinli olmalıdır.
3. Kontrol cihazı, projemizde yer alan bitki örtüsünün sulanması için gerekli donanıma sahip olmalı, program kabiliyeti uygulanacak sulama programları için yeterli olmalıdır.
4. Projemizde elektrik durumuna uygun olarak, pilli yada şebeke elektriğinden güç alan kablolu cihazlar  kullanılabilir. Uygun olması halinde kablolu cihazlar daha konforlu oldukları için tercih edilmelidir.
5. Kontrol cihazları elektrik besleme hattına yakın olmalıdır.
6. Kontrol cihazlara erişim kolay olmalıdır.
7. Islak hacimlerden uzak olmalıdır.
8. Çok yağış alan ılıman iklime sahip bölgelerde kontrol cihazına yağmur sensörü takılmalıdır

2 KABLOLU VE PİLLİ SİSTEM  KARŞILAŞTIRMA

1. KABLOLU SİSTEM  MERKEZİ KONTROL SİSTEMİDİR. SİSTEM TEK MERKEZDEN KONTOL EDİLİR.
   Pilli sistemde her vana kendi ayrı ayrı programlanır ve her program değişikliği vana yanına gidilerek ayrı ayrı programlanır .
2. KABLOLU SİSTEMDE SULANACAK BÖLGEYE MÜDAHALE ETMEK TEK TUŞLA MÜMKÜNDÜR.
   Pilli sistemde ise, Müdahale edilecek bölgedeki tüm vanaları tek-tek dolaşmak gerekir.
3. MERKEZİ KONTROL SİSTEMİNDE ÇALIŞMAYAN VANA ,ÇİHAZIN İKAZ SİSTEMİ SAYESİNDE HABERDAR OLUNUR.
   Pilli sistemde çalışmayan yada pili biten kontrol cihazını tespit etmek mümkün değildir.
4. KABLOLU SİSTEME  BİR ADET YAĞMUR SENSÖRÜ BAĞLANIR.
   Pilli sistemde Yağmur sensörü kullanılamaz .Kullanılsa bile her vana merkezine ayrı ayrı sensör bağlamak gerekir bu da maliyeti gereksiz arttırır.
5. MERKEZİ SİSTEM TEK ÜNİTEDEN OLUŞUR ARIZALANMASI HALİNDE MÜDEHALESİ KOLAY BAKIMI SON DERECE BASİTTİR.
   Pilli sistemde vana adedi kadar kontrol cihazı mevcuttur.Arıza olasılığı çok yüksek,işletme maliyeti çok fazla,arıza tespiti çok zordur. Tamamen su geçirmez dizayn olduğu için kontrol ünitesine müdahale mümkün değildir mutlaka yenisi ile değiştirmek gerekir,buda işletme maliyetini son derece arttırır.
6. KABLOLU SİSTEM MERKEZİDİR VE MÜDAHALESİ KONTROL ÇİHAZI KİLİT ANAHTARI OLAN YETKİLİ KİŞİLERCE YAPILIR.
   Pilli sistem sahada dağınık olduğu için, cihaza herkes ulaşabilir  çalınma ve zarar görme riski yüksektir.
7. KABLOLU SİSTEM DIŞ MEKAN VE YAĞMUR GEÇİRMEZDİR.
   Pilli sistem vana kutuları içerisinde, her ne kadar su geçirmez imal edilse de  yağışlı havalarda su içerisinde kalır gerek kablo bağlantıları gerekse  pil yatak ünitesi zamanla bu özelliğini yitirir ve cihaz arızalanır bu durumda yukarıda bahsedildiği gibi tamir şansı yoktur yenisi ile değiştirilir.
8. KABLOLU SİSTEMDE MEVSİMSEL SULAMA SÜRESİ DEĞİŞİKLİĞİ TEK TUŞ HAREKETİ İLE DEĞİŞTİRİLİR.YANLIŞ PROGRAMLAM GİRİLSE BİLE ÇİHAZ  YA İKAZ EDER YADA PROGRAMI KENDİ DÜZELTİR.
   Pilli sistemde Mevsimsel sulama süre değişikliği tüm vanalar tek, tek dolaşılarak ve yeniden program yapılarak değiştirilebilir.Yapılacak programın doğru olması için ayrı bir yazılıma ihtiyaç vardır yanlış programlama sistemin çalışma basıncını ve debisini etkiler buda sulama sisteminin  performansında düşüklüklere sebep olur.

3.OTOMASYON

Kontrol cihazını mümkün olduğunca bütün solenoid vanaları görebilecek uygun bir konuma yerleştirdik. Kontrol cihazı olarak 4 istasyonlu kablolu dış ünite zaman role cihazı seçildi.
Solenoid vanaları mevcut sulama kabloları düşünülerek dörderli iki guruba ayırdık.
5 x0,8 mm özel toprak altı sulama kablosu ile kontrol cihazına bağlantıyı yaptık.5 Damarlı  kablolardan birini 4 vananın ortak ucu olarak, geride kalan 4 damarı her vananın sinyal ucu olarak tek tek DBY su geçirmez kablo klemensleri kullanarak kontrol cihazına bağlantısını yaptık Kablolar ana boru yanına aynı kanal içine döşendi.

BİTKİLER İÇİN SUYUN ÖNEMİ

Sulamanın önemini daha iyi anlayabilmek için suyun bitki hayatındaki önemini bilmek gerekir.

Yeryüzünde susuz bir hayat düşünülemez. Bitki ağırlığının ortalama % 90’ını su oluşturmaktadır
Su bitkinin çimlenmesini, bitkilerin hücre, gövde, dal, yaprak gibi organlarının canlılığını sağlar. Bu canlılık ve bitkinin kendine özgü şeklini kazanması, aynı zamanda yapraklarıyla solunum yapabilmesi, suyun bitkinin damarlarında sağladığı iç basınç ile gerçekleşir.

Su bitkiye gerekli olan besin maddelerini eriterek, kökler tarafından emilmesini ve emilen besin maddelerinin bitki içerisinde taşınmasını da sağlar.

Besin maddeleri, bitkinin ihtiyacı olan organlarına veya bitkinin depo görevi yapan bölgelerine su ile taşınır.

Su, bitkiyi fazla sıcak ve soğuklardan korur. Don olduğu dönemlerde yapılan sulama da, donma sonucu dışarıya verilen enerji toprak yüzeyini bir miktar ısıtacağından don şiddeti azaltılmış olur. Sıcakta ise yaprak yüzeyinden buharlaşan su bitki bünyesindeki ısıyı dışarı vererek bitkinin serinlemesini sağlar.

Su, köke yön vererek (kökler daima suya yönelmektedir), köklerin derinliğine ve yanlara yayılmasına etki ederek, köklerin daha iyi gelişmesini sağlar.

Bitkiler topraktan aldıkları suyun çok az bir kısmını (% 02) fotosentez yapı malzemesi olarak kullanmakta geri kalanını terleme ile atmosfere vermektedir. Ancak bu lüzumsuz bir su tüketimi kabul edilmemelidir. Zira, gıda maddelerinin topraktan alınması, bu maddelerin kullanılacak yerlere taşınması, hücre faaliyetlerinin sürdürülebilmesi ve bitki organlarında iç tazyikin sağlanması için, bitki kökleriyle yaprakları arasında sürekli bir su akımına ihtiyaç vardır.

Bitki için suyun bu derecede önemli olması, sulamanın da önemini ortaya çıkarmaktadır. Sulama ürünü çeşitlendirerek halkın refah düzeyinin yükselmesine, sanayiye ham madde sağlanmasına, sanayiinin gelişmesine, ihracatın artmasına doğrudan doğruya etkili olduğu gibi, artan ürünün nakliyecileri, satışı satıcıları ve beslenmeye katkıları alıcıları dolaylı olarak etkilemektedir.

OTOMATİK SULAMA SİSTEMİ DENİNCE...

Sahip olduğunuz bahçenizin sulama işinin zaman, iş gücü ve ekonomik açıdan azalması sizler için büyük kolaylık sağlayacaktır. Otomatik sulama sistemleri pratik olması açısından iş gücü ve zamanı azaltır. Üstelik son dönemlerde büyük su kıtlıklarının yaşandığı ülkemizde su kaynaklarını en tasarruflu biçimde kullanmanızı sağlar.

Su insanlar için ne kadar önemliyse bitkiler için de bir o kadar önemlidir. Unutmayalım ki su canlıların yaşamında en fazla gereksinim duyduğu likit maddedir. İnsanlar su tüketiminde nasıl düzenli ve ihtiyaca yönelik uygulamada bulunuyorsa bu işlem bitkiler içinde aynıdır. Bitkiye yetersiz su verdiğinizde bitki susuz kalacağından kurur. Eğer gerektiğinden fazla su verirseniz de bitki kökü çürüyerek zarar görür ve sonucunda bitki yine ölür. Bu nedenlerle bitki sulamada en uygun miktarda ve belli zaman aralıklarında sulama yapmak otomatik sulama sistemleri ile mümkün olacaktır.

Günümüzde kentleşmenin yoğun olduğu ülkemizde otomatik sulama sistemlerinin de önemi bir hayli artmıştır. Bahçenizde çimlerin homojen olarak sulanması, çimlerinizin sağlıklı şekilde durmasına büyük katkı sağlayacaktır. Homojen olarak sulama işlemini manuel şekilde göz kararı sizin yapmanız çok zor hatta imkansız bir işlemdir. Bu bağlamda otomatik sulama sistemine ihtiyaç duyarsınız.

Ülkemizde daha çok salma sulama yöntemi yaygındır. Fakat bu yöntemde su büyük oranda israf olmakta ve fazla su toprağın verimini de azaltmaktadır. Bu olumsuzlukları ortadan kaldırmak için otomatik sulama sistemleri geliştirilmiştir. Otomatik sulama sistemlerini kullanan çiftçiler hem zamandan, hem iş gücünden, hem su kaynağından tasarruf etmiş; ve topraklarını en verimli şekilde işlemenin tadını çıkartmışlardır.

Firmamız otomatik sulama sistemlerinde siz müşterilerimize dünyadaki sulama sistemleri standartlarına uygun bir hizmet vermektedir. Tarımsal ve eviniz bahçesinde daha verimli ve pratik bir sulama imkanı için otomatik sulama sistemlerini deneyin diyoruz. 

OTOMATİK SULAMA SİSTEMİNİN ÖNEMİ

BAHÇENİZ İÇİN SUYUN ÖNEMİ

Bahçelerin sulanmasında sulama suyunun kalitesine ilişkin değerlerin (sertlik,kireç ve tuzluluk,PH) bilinmesi  ve olumsuz özelliklerin iyileştirilmesi bitkilerin sağlıklı gelişimi açısından çok önemlidir.Bunun yanısıra bitki sulama teknikleri son yıllarda su ekonomisi ve bitki su ilişkisi açısından önem kazanmıştır.
 

Günümüzde bilinen sulama teknikleri.

Salma sulama,karık sulama

Elle sulama, 

Yağmurlama sulama, 

Damlama sulama, 

Terleme sulama.

 

             Salma sulama ve elle sulama bilinen en basit sulama yöntemlerdir. İnsanlar bu işleri günlük yaşam saatlerinde yaptıklarından sulamanın zamanı ve miktarı kontrol edilemez. Sulama doğru zamanlarda ve miktarlarda yapılmaz ise bitki sağlığı ve gelişimi açısından çok büyük sakıncalar doğurur. Örneğin toprakta tuzlanma, yaprak yanıkları, mantar hastalıkları, renk farklılıkları, yosunlaşma, kök çürüklüğü gibi birçok sorun oluşturur. Gün içerisinde, yüksek ısılarda yapılan sulamalar, evopotransprasyon (total buharlaşma) ile büyük su kayıplarına yol açtığı gibi toprak kalitesini ve bitki beslenme dengesini bozar.

             Yağmurlama, damlama, terleme sulama sistemleri kontrollü sulama teknikleridir. Yağmurlama sulama sistemleri; yerüstü  sprinker sistemler, yeraltı rotor ve sprinker sistemler, sprey sulamaları olmak üzere üç farklı şekilde, otomatik ve manuel olarak tesis edilebilir. 

              Otomatik sistemlerde sulama zamanları, miktarları kontrol edilebilir..Böylece  sulama sonucu doğabilecek birçok olumsuzluğun önüne geçilir. Örneğin, bitkilerin sudan en iyi faydalanabildiği zaman dilimi, sabaha karşı 04.00 -05.00 saatleri arasıdır.Fakat  insanların bu saatlerde sulama işini yapmaları  mümkün olmamaktadır. Otomatik olarak programlanan bir sistemde ise; insan faktörü devre dışı kalır. En uygun zaman diliminde sistem kendisi devreye girerek yeterli zaman ve miktarda sulama yapar. 

              Diğer bir sulama tekniği olan damlama ve toprak altı terleme sulama sistemleri de otomatik olarak işletilebilen sistemlerdir.

Damlama ve terleme sistemlerinde de su miktarı ve zaman kontrol edilebilir.Gerek su ekonomisi gerekse topraktan sulanması gereken bitkilerin sağlığı açısından çok önemli  sulama teknikleridir. Dünyada hızla gelişen bir teknoloji olan otomatik sulama sistemleri sayesinde suyun ekonomik kullanılması, toprağın ve bitkilerin kalitesinin geliştirilmesi mümkün olmuştur. 

Kaynak:peysaj center

SULAMA SÜRESİ ve ANA HAT BORU ÇAPI HESABI

BİTKİNİN SU İHTİYACI  ve  P.E.T. TABLOSU

Bitkinin su ihtiyacını belirleyen en temel etken yerel iklimdir. Bitkinin su ihtiyacı, topraktan ve toprak yüzeyinden buharlaşarak (evaporasyon) kaybedilen suyu ve bitki tarafından terleme (transpirasyon) yoluyla gerçekte kullanılan suyun toplamını içerir. Bu kombinasyona EVAPOTRANSPİRASYON ya da kısaca E.T. denir. Belirli bir iklimde bitkiler için gerekli maksimum su miktarını ise P.E.T şeklinde ifade ederiz. Hava ne kadar sıcaksa, oluşacak su kaybının o kadar fazla olacağını düşünebiliriz.
Diğer bir önemli faktör de havadaki su buharı oranıdır. “Bitkiye ne kadar su  verilmeli?” ve “Sistem ne sıklıkla  ve ne kadar süreyle çalıştırılmalı?”  sorularının yanıtlanabilmesi için sulanacak alanın hangi iklim şartlarına sahip olduğunu bilmemiz şarttır. Pratik olarak dünya iklimleri basit sınıflara ayrılarak aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.
Not : Peyzaj alanlarda en yoğun bitki çimdir ve bütün hesaplar çim bitkisi üzerine kuruludur.Aşağıdaki bütün tablo ve hesapların çim bitkisi için geçerlidir

P.E.T. Tablosu
İklim	mm/Güm
Soğuk Nemli	2.54 – 3.81
Soğuk Kuru	3.81 – 5.08
Ilık Nemli	3.81 – 5.08
Ilık Kuru	5.08 – 6.35
Sıcak Nemli	5.08 – 7.62
Sıcak Kuru	7.62 – 11.43

Bitkinin su ihtiyacını ve hangi sıklıkla ne zaman sulanacağını belirleyen sadece iklim değil başka faktörler de vardır. Rüzgar, toprak tipi ve su tutma oranı bunlardan bir kısmıdır.

HAT ÇALIŞMA SÜRESİ HESABI
Yöntem, sahanın haftalık su ihtiyacını karşılamak üzere her hattın günlük çalışma süresini dakika cinsinden belirlemektir.Eğer sulama yapmak için kısıtlı bir zaman varsa, kullanılan sprink tipleri, hatların oluşturulması ve aynı anda çalışan istasyon sayısı son derece kritik etkenlerdir.
Formül şöyledir:

To = I x 60 / PR x DA
.
To = Hattın günlük çalışma süresi, dakika olarak
I  = Sistemin haftalık su ihtiyacı, en kötü şartlarda, milimetre olarak
     (P.E.T. TABLOSUNDAN)
PR = Sprink yağmurlama hızı (mm/h)
DA = Sulama yapılacak gün sayısı, bir hafta içerisinde
60 = Saat/dakika çeviri faktörü

ÖNEMLİ NOT : Sulama süresini kısaltmak yada uzatmak sprinkleri değiştirerek dolayısıyla debi ve buna bağlı olarak siprink yağmurlama hızını değiştirmekle mümkündür. Ancak bir projeci debiyi ve dolayısıyla siprink yağmurlama hızını arttırmadan önce toprağın su alma hızının bu miktar için yeterli düzeyde olup olmadığını kontrol etmelidir.

SİSTEMİN GÜNLÜK SULAMA SÜRESİ HESABI
Sprey, rotor ve mikro sprinklerin yağmurlama hızları farklı olduğundan vana sulama süreleri de farklıdır. Dolayısı ile her cins vana sulama süreleri ayrı ayrı hesaplanır ve toplanır. Damlama hatları uzun süreli çalışacağından ayrı hesaplanır ve yağmurlama süresine eklenir.

Sistemin günlük     Toplam (S x h1) + Toplam(R x h2) + Toplam (Z x h3)
çalışma süresi  = ------------------------------------------------------ + D
hesabı                      Eş zamanlı çalışacak vana adedi
.
S  = sprey hat vanası
h1 = sprey hat çalışma süresi
R  = 3/4" Rotor hat vanası
h2 = 3/4" Rotor hat çalışma süresi
Z  = 1" Rotor vanası
h3 = 1" Rotor hat çalışma süresi
D  = Damlama vana süresi

ANA HAT BORU ÇAPI HESAPLANMASI

1- SİSTEM ŞEBEKEDEN BESLENİYOR İSE
Sistemde belediye su şebeke hattı sulama suyu olarak kullanılacaksa ana hat borusu mevcut şebeke boru çapı ile aynı, veya aynı anda çalışacak vanaların toplam debisini kaldıracak, şebeke hattından daha küçük çapta olabilir.
2- SİSTEMDE DEPO VE DEPOYA BAĞLI POMPA / HİDROFOR KULLANILIYOR İSE

1. Yukarıda anlatılan hat çalışma süreleri toplanarak, projenin toplam sulama süresi tespit edilir. Sürenin operasyonel olarak mümkün olup olmadığı kontrol edilir. Bulunan süre operasyonel olarak gerçekleşemeyecek uzunlukta ve su kaynağı yeterli ise, aynı anda birden fazla alan (İSTASYON) birlikte sulanmalıdır.Bu halde ana hat debisi aynı anda çalışan vana debisi toplamı kadardır.
2. Sistem debisi bir yada daha fazla vanayı kaldıracak büyüklükte değil, ama debisi daha yüksek, dolayısı ile yağmurlama hızı daha yüksek sprinklerin kullanımına olanak veriyorsa, sprink değişimi düşünülebilir.Bu değişim, toprak geçirgenliğinin de müsaade etmesi durumunda, sistem sulama süresini kısaltacağından önemlidir.
3. Debisi tespit edilen ana hat ,malzeme cinsi ve istenilen basınç aralığındaki üretici boru kayıp cetvelinden V=1,5-2 m/sn su huzmesi hız aralığında boru çapına ulaşılır.
4. Projenin uygun olması halinde debi değerini ikiye bölerek ana hattı küçültüp ring, yada ana hatta ortadan giriş yaparak, ana boru çapını düşürebilir,sistemi basınç olarak dengeleyebiliriz. Bu durumda boru çapı küçüldüğünden ana hat fiyatını da ucuzlatmış oluruz
5. Burada önemle dikkat edilmesi gereken husus, ring yada ortadan ikiye bölünmüş ana hatlarda sistem debisinin ana hattı ikiye ayıran noktaya kadar değişmediği ve sistem debisini karşılayacak çapta olduğudur.

SULAMA SÜRESİ VE ANA HAT OLUŞTURMA ve ÇAP HESABI

1-BİR HATTIN SULAMA SÜRESİ HESABI

I x 60         6mm/h x 7gün   x 60
To = ----------- =  ------------------------- = 7,34 dak ~ 8 dak
       PR x DA          49 mm /h  x 7 gün

2-TOPLAM PROJENİN SULAMA SÜRESİ HESABI :

Projedeki Vana Sayısı
T.Sulama Süresi =   -----------------------------------  x  Hat Sulama Süresi
                       Eş Zamanlı Çalışan Vana Sayısı

6
T.SULAMA SÜRESİ = ------- x 8 = 48 dakika
                     1

Not : 2 adet damlama hattı operasyonel sürenin dışında tutulmuştur.

Bu değer operasyonel süre için normaldir.

3-ANA HAT ÇAP HESABI

1- Eş zamanlı çalışacak vana sayısı tespiti:
Sulama süresi operasyon için normal olduğundan aynı anda 1 vana çalışabilir (süre uzun olsaydı aynı anda 2 veya daha fazla vanayı birlikte çalıştırıp süreyi kısaltacaktık)
2- Ana hat debisi :
Ana hat debisi projemizde kullanılan en büyük vananın debisine eşit yada büyük olabilir.
Projede en büyük vana debisi 6.BÖLGE deki vana idi, debisini = 9,13 m3/h olarak bulmuştuk.
Ana hat debisi = En büyük vana debisi =9,13 = 10.m3/h olarak seçildi
3- Ana hat çapı :
Hat debisi 10 m3/h = 10x 1000/3600 =2,77 lt/sn
Boru kayıp cetvelinden (tablo 12 ), ve hız V=1,23 m/sn de Ana hat Boru Çapı = 63 mm olarak bulunur.

Ana Hat

DAMLAMA HATLARI
Projemizde çalı ve çiçekli bitkiler gurupları damlama ile sulanması planlanmıştı.

1. Bitki projesi üzerinde çalı ve çiçekli bitkilerin su ihtiyacı ve dikim aralıkları göz önüne alınarak üretici katalogundan damlama borusu seçelim.Projemiz için 16 mm çaplı 20 cm damlatıcı aralığı olan ve 2 lt/h debili içten emitörlü damlama borusunu uygun olacaktır.
2. Her damlama borusu kümesinin küme debisini aşağıdaki formüle göre hesaplayalım .

Küme debisi  =  Boru Boyu (mt) / Damlatıcı Aralığı (mt) x Damlatıcı Debisi (m3/h)

Şimdi ,kümeleri gruplandırarak bölgeler oluşturalım,ve bölge debilerini hesaplayalım
1. BÖLGE 440 mt
2. BÖLGE 380 mt ölçüldü.
Aslında projemizde çalı ve mevsimlik gurupları iki ayrı gurup olarak değerlendirmek ve ayrı ayrı sulamak en doğru seçenek olmasına karşın, kullanılan bitkilerin su ihtiyaçları birbirine yakın olması sebebiyle bölgelere ayırma , konum itibariyle yapılmıştır.

1.BÖLGE DEBİSİ = 440 mt  / 0,20 mt x 2 lt/h = 4400 lt/h=4,4 m3/h
2.BÖLGE DEBİSİ = 380 mt x 0,20 mt x 2 lt/h = 3800 lt/h=3,8 m3/h

Debisi belirlenen hattın boru çapı boru kayıp cetvelinden  daha önce öğrendiğimiz gibi hesaplanır.

Q= 4,4 m3/h =1,22 lt/sn boru çapı 32 bulunur.
Q= 3,8m3/h  =1,05 lt/sn boru çapı 32 bulunur

Debiye göre vana çapı 1″ olarak bulunur, ve proje üzerine işlenir.

 

Sulama Bölgeleri

Kaynak:SNM LTD ŞTİ

OTOMATİK SULAMA ÖNEMİ

Belediye park bahçe sulaması

Bitkisel peyzaj alan sahipleri hayallerindeki bahçe peyzajına ulaşama maktan şikayetcidirler. peyzaj uygulaması yapılan bahçenin birinci senesinde herşey çok güzel bir görünüme sahiptir,ilerki yıllarda zamanla çimlerin renk değiştirerek seyrekleşmesi, bitkilerin cılızlaşması ve bazı bitkilerin kuruması gibi sorunlar oluşur ve bu sorunların hedefi maalesef bahçeyi yapan peyzaj mimarı olur,Genellikle kusurlu ve eksik, kötü tasarlanmış otomatik veya manuel sulama sistemi çıkar.
İyi planlanmış ve uygulamasıda iyi bir şekilde yapılan otomatik sulama sistemi ile bahçeler uzun yıllar ilk yılki canlılığını koruyarak kullanıcısını memnun etmekte olup işi üstlenen yapan bir firma için ise gurur vericidir.
Kötü tasarlanmış bir sulama sistemi olan peyzajlar zamanla deforme olmakta ve o güne kadar bahçe için yapılan, harcamalar ise boşa gitmektedir.
Bu durum gösteriyorki işi üstlenecek firmanın branşında profesyonel olup garantili bir uygulama sonucunda müşterisinin memnuniyetini kazanması aslında her iki tarafında memnun kalmasıdır.

ROTOR ÖZELLİKLERİ NELERDİR

K-Rain SuperPro ile 8 Üstün Özellik Bir Arada!

Rotorlar'da üstten ayarlama, tornavida ile açı ayarı gibi bir çok özelliğin mucidi olan K-RAIN geliştirdiği bu ürünle otomatik sulama sektöründe bir devrim yarattı . SUPERPRO sekiz özelliği bir arada kullanıcılara sunuyor . Geniş çim alanların otomatik sulanması için geliştirilen SuperPro özellikle belediye refüj ve park bahçe  sulamalarında yetkililere rahat bir soluk aldıracak niteliklere sahiptir.

K-Rain SuperPro

İŞTE K-RAIN SUPERPRO’ NUN RAKİPSİZ ÖZELLİKLERİ:
1 – ÇEVİRME İLE KIRILMAYAN BAŞLIK
Özellikle meraklı insanlarımız için geliştirilen bu özellik sayesinde, rotor kafası, rotor çalışırken dahi sağa veya sola sorunsuzca döndürülebilir ve bu hareket rotorda herhangi bir arızaya sebep olmaz.
2 – AÇI HAFIZASI
Meraklı insanlar için ikinci önlem! Rotor kafası dışarıdan bir etki ile döndürülse bile açı ayarı asla bozulmaz. Rotorunuz daha önceden ayarlanan açısına daima geri döner.

Su Kesme Özelliği ile sprink' i kolayca kapatabilirsiniz

3 – SU KESME ÖZELLİĞİ
Özel patentli su kesme özelliği ile SuperPro’ yu istediğiniz anda kolayca kapatabilirsiniz. Bu özellik sayesinde özellikle tamirat sırasında diğer sprinkler çalışırken seçtiğiniz bölümü çalıştırmayabilir , açı ayarlarını ve nozul değiştirmeleri ıslanmadan yapabilirsiniz
4 – PATENTLİ AÇI AYAR MEKANİZMASI
SuperPro açı ayar mekanizması ile sadece düz uçlu bir tornavida ile açıyı üstten görerek ayarlayabilirsiniz. Bu özellik montaj elemanına büyük rahatlık sağlayacak, tekrar tekrar ayar yapmayı önleyerek montaj süresini azaltacaktır.
5 – GERİ DÖNÜŞSÜZ TAM TUR ÖZELLİĞİ
Aynı rotoru açı ayarlı yada geri dönüşsüz tam tur ayarlamak mümkündür. Bu özellik sayesinde hem arkada sulanmayan hiçbir bölge kalmaz hem de ayrıca tam tur rotor stoklamak durumunda kalmazsınız.

Elle Çevrilebilen riser sayesinde sol durma noktasını kolayca ayarlayabilme

6 – SOL DURMA NOKTASI AYARI
Hareketli yükselen bölüm, özel mekanizması sayesinde elle döndürülebilir. Bu özellik rotora eşsiz kolay ayarlama özelliği katar
7 – ÇEKVALF
Her kutu içinde standart 5 adet çekvalf bulunur. Bu sayede eğimli alanlardaki sızıntıları kolayca önleyebilirsiniz.
8 – 12,7 CM POP-UP YÜKSEKLİĞİ
Rakip ürünlere göre daha fazla yükselen riser özellikle belediyelerde kesimi gecikmiş çimlerde görülen nozuldan çıkan su huzmesinin uzayan çime çarparak düzensiz sulama problemini ortadan kaldırır
Bütün bu özellikler 60’dan fazla rotor patentine sahip K-Rain’in yeni SuperPro ile liderliğini pekiştiriyor.

TOPRAKTA SUYUN TUTULMASI NEDİR.

TOPRAK SUYU
Toprakta bulunan su, bitkilerin yetişmesi, toprak içindeki biyolojik faaliyetlerin devamı, çeşitli ayrışma ve özellikle iyon alışverişinin sağlanması bakımından son derece önemlidir.
Toprakta suyun tutulması Adhesion ve Kohezyon yoluyla olmaktadır. Adhesion katı toprak parçacık yüzeylerinin suyu çekme kuvvetidir. Su, toprak parçacıklarının iç ve dış yüzeylerinde bulunan elektriksel alandaki elektrostatik kuvvetlerle tutulmaktadır. Birkaç su molekülünden ibaret olan tabakalar, kuvvetli Adhesiv kuvvetler sayesinde toprak parçacıklarını kuvvetli olarak sarmaktadır. Bu suya adhesion suyu denilmektedir. Adhesion suyu çok küçük ölçüde hareket etmekte,bitkilere faydalı olamamaktadır.
Kohezyon olayı su moleküllerinin birbirini çekmesidir. Toprak dahilinde su moleküllerinin birbirini çekmesi ile tutulan suya kohezyon suyu denilmektedir. Kohezyon suyunda su molekülleri daha fazla hareket etmekte dolayısıyla da bu suyun yaklaşık 2/3’ ü bitkiler tarafından kullanılır.

SULAMANIN ÖNEMİ NEDİR

        Bitki yetiştiriliciğinde toprak bir ortam,su yardımcı bir unsur,bitki ise sonuçtur.Bir tohumun çimlenmesinde gerekli olan suyun olmasıdır.Tohum ne kadar kaliteli olursa olsun atıldığı yerde nem yoksa çimlenmesi ve büyümesi imkansızdır.Çimlenme sırasında tohumların bir çoğu çevrelerinde bulunan suyu absorbe ederek ağılıkların iki katına çıkarlar.Bu yüzden yeterli ve uygun sulama yapılamıyor ise,yazın sıcak aylarda tohum tarafından emilip çimlenme sağlanabilecektir.Fakat daha sonra yeterli suyu bulamıyacağından bitki kök gelişimini tamamlıyamayacak ve buna paralel olarak büyümesi gelişmeyeceğinden bitki ölecektir.
       Suyun bitki hayatındaki yüklendiği fonksiyonları şu şekilde sıralıyabiliriz.   
1-Su herşeyden önce bitki için başlı başına bir besin elementidir.Fotosentez olayı için bir ham maddedir ve katalizatör görevi yapar.
2-Bitki hücrelerinin ve dolayısıyla bitki dokularının turgor durumda bulunmaları bitkinin kendine has şeklini alması ve yapraklarındaki stomaların açılıp kapanmaları doğrudan doğruya  bitkinin içerdiği suyla ilgilidir.
3-Emzimlerin aktivitesi,bitki hücre ve dokularındaki metabolizma olaylarının düzenli cereyan etmesi suyun varlığına bağlıdır.
4-Bitki besin elementlerinin bitki kökleri tarafından alınması için bu elementlerin suda erimiş halde bulunmaları gerekmektedir.Bu yüzden toprakta yeterli nemin bulunması bitkinin beslenmesi açısından önemlidir.
5-Su bitki içerisinde bir taşıyıcı olarak görev yapar.Topraktan alınan besin maddelerinin bitkinin depo bölgelerine taşımasında suya ihtiyaç vardır.
6-Bunların yanında su,bitki gövdesinin soguktan ve sıcaktan zarar görmesini engeller.
7-Bütün bu fonksiyonların sonucunda su,bitkinin vejetatif aksamlarının gelişmesine ve bitkinin ürün veriminin artmasına hizmet eder.
       Sayılan bu fonksiyonların yerine getirilebilmesi için,bitkinin büyüme periyodu içerisinde toprakta her zaman yeterli miktarda suyun bulunması gerekliliği ortaya çıkmaktadır.Yağışın yeterli olduğu bölgelerde toprakta bulunması istenen bu su doğal olarak yağışlarla karşılanabilir.Ancak;yeterli yağış almayan  yarı kurak ve kurak bölgelerde bu suyun suni yollarla (sulama yoluyla)toprağa verilmesi gerekmektedir.             Sulamayı gerekli kılan başlıca iki nedenler.

1-Yıllık yağış ortalamasının yetersiz olmasıdır.
2-Yıllık yağış ortalamasının düzensiz olmasıdır.Yıllık yağış ortalaması 375 mm'den az olan yerler kurak bölgelerdir.Buralarda sulama şarttır.375-750 mm arası yarı kurak (nemli)bölgelerdir.Bu bölgelerde çoğu zaman büyüme mevsiminde yağış olmadığı için sulama gerekir.750mm 'den fazla olan bölgelerde genel olarak sulamaya gerek yoktur.

BİTKİ,SU,TOPRAK MÜNASEBETLERİ NEDİR

      BİTKİ, SU, TOPRAK MÜNASEBETLERİ
Büyüyen bir bitkinin ihtiyaçları ışık, sıcaklık, su, oksijen, karbondioksit, mineral besinler ve mekanik destektir. Bunlardan ışık ve karbondioksit ve kısmında destek hariç diğerleri toprak tarafından temin edilir.
     Bitkilerin besinlerinin temininde iki kuvvet rol oynar:
    1- Osmatik Kuvvet,
    2- Emme Kuvveti.
Mineral besinlerin absorbe edilişi karışık bir olaydır. Bitki içerisindeki suyun yoğunluğunun toprak eriyiğinden fazla olması halinde osmoz olay sayesinde kök hücreleri zarlarından az yoğun toprak suyu içerisindeki mineral eriyikleri bitki hücresine geçer.
    Bu hareket için lüzumlu enerji ise bitki kök hücrelerindeki organik maddelerin toprak boşluğundaki 02 ile yakılması sayesinde elde edilir.
   Toprak Su Münasebetleri :
Sulanan alanlarda özel bir öneme sahip olan toprak su ilişkileri, bitkilere yarayışlı, suyun toprakta tutulmasını ve suyun toprak içerisinde çeşitli akım veya hareketlerini kapsar. Ayrıca, toprak suyunun buharlaşması sonucu toprakta ortaya çıkan tuzluluk ve alkalilik durumları da toprak-su münasebetlerinin önemini ortaya koyar. Toprak ve su arasındaki ilişkiler bazı fiziksel özelliklerine bağlı olarak karşılıklı etkileşimlerinin bir sonucudur. Bu bakımdan bazı özelliklerin bilinmesinde fayda vardır.

SULAMA SİSTEMİNDE OTOMASYON

Kontrol ünitesi ve Yağmur sensörü

Otomatik bahçe sulama sistemlerinde kontrol cihazları elektrikli ve pilli olmak üzere ikiye ayrılırlar. Ayrıca geniş park bahçe peyzaj alanlarında decoder ve satellite sistemleri sulama sistemi otomasyonunda kullanılmaktadır.Elektrikli otomasyon sistemlerinde, kontrol cihazı sahadaki solenoid vanalara bir kablo yardımı ile hükmeder ve sistem 24 volt ac akımla çalışır. Pilli (9 volt) sulama otomasyonu ise elektriğin olmadığı durumlarda kullanılır. Pilli sistemlerde kablo kullanılmaz yada az miktarda kısa metrajlı olarak kullanılır. Pilli sulama otomasyonunun uygulaması kolay fakat işletmesi biraz zordur.

 Sulama sisteminin Yağmurlu günlerde çalışmasına gerek yoktur. Böyle durumlarda sulama sisteminin kapatılması genellikle unutulur veya kullanıcı evde olmadığından sulama sistemi gereksiz yere çalıştığından tasarruf sağlanamaz.Sulama sistemlerinde fazla su giderinin önüne geçmenin bir yolu sulama sisteminizde yağmur sensörü kullanmaktır. Bu sensör sayesinde yağmurun belli bir yağış oranına ulaşması durumunda sulama programını devre dışı bırakarak sulama sisteminizin boş yere çalışmasını önleyerek maddi kazanç sağlar.

Otomatik bahçe sulama sistemlerinin çim ve bitkiler için en büyük avantajı, suyun toprağa günün en serin zamanında, olması gerektiği gibi ne fazla ne de eksik homojen bir şekilde verilebilmesidir. Bunu da ancak otomasyonla sağlanabilir.

OTOMATİK SULAMADA FARMVİLLE OYUNU

Afyonkarahisar’ın Sultandağı ilçesinde modern sulama sistemine geçen çiftçiler, meyve bahçelerinin sulamasını internet üzerinden bir tuşla yapabilecek. Bölgede başlatılan damlama sulama sistemleri çalışmalarının hızla devam ettiğini belirten Yeşilçiftlik Toprak Sulama Kooperatifi Başkanı Mehmet Burhan, yeni sulama sistemlerinin internet üzerinden kontrol edilebildiğini söyledi. Hedeflerinin ilk etapta 10 bin dönüm arazinin damla sulama sistemi ile sulanabilir hale getirilmesi olduğunu ifade eden Burhan, ”Toplu damla sulama sisteminde ülkemizde internet üzerinden bilgisayar programı ile sulama yapan ilk kooperatiflerdeniz.
           Kooperatif yönetimi olarak ortaklarımızdan istediğimiz, yapılan sistemin kendi mülkiyetleri olarak görüp sahiplenmeleridir” dedi. Bölgenin en önemli gelir kaynağının Napolyon kirazı olduğunu belirten Burhan, şunları söyledi: ”Giderek azalan su kaynaklarımızın daha ekonomik kullanılarak, en yüksek verimi sağlamak adına sulama sistemleri konusunda yapmış olduğumuz araştırmalar neticesinde, en son teknolojinin uygulandığı damla sulama sistemlerini bulduk.
          Bu amaçla Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi (KKYD) programı çerçevesinde yüzde 75 hibe yardımı aldık. 2 bin 387 dönümü hibeli, 4 bin 120 dönümü ise kooperatifimizin imkanlarıyla toplamda 6 bin 500 dönüm araziye tam otomatik damla sulama sistemi döşettik. Bu sisteme de önümüzdeki günlerde su vermeye başlayacağız.”dedi.
        Yeni sistemin çiftçiye büyük kolaylık getirdiğini belirten Burhan, çiftçilerin evlerindeki bilgisayarlar aracılığı ile internet üzerinden kolaylıkla sulama yapabileceklerini belirtti.






kaynak:portal.web

SULAMA TEKNİKERİ ,MESLEĞİ VE ÖZELLİKLERİ

Sulama Teknikeri Mesleği ve Özellikleri
Kamuya ve özel sektöre ait kuruluşların yeşil alan düzenlemelerine, fidanlık ve seralara otomatik sulama projeleri yapan ve uygulayan kişidir.
GÖREVLER
- Sulanacak alanın sulama projesini ve keşfini hazırlar,
- Sulama projesine uygun malzemeleri belirler,
- Projeye uygun malzemenin satın alınmasını sağlar,
- Sulama projesine uygun malzemeleri sulama alanına uygular ve deneme çalışması yapar,
- Uygulanan projede meydana gelen arıza ve sorunları gidermeye çalışır,
- Uygulanan projenin sonuçlarını izler.
KULLANILAN ALET VE MALZEMELER
- Kağıt, kalem, cetvel, gönye, pergel, şablon, rapido, çini mürekkebi gibi ölçüm ve çizim aletleri,
- Çizim masası ve çeşitli büro malzemeleri,
- Bilgisayarlar ve hesap makineleri,
- Sulama ekipmanları, PVC ve PE borular, sulama başlıkları,
- Çeşitli sulama projeleri ve sulama alanındaki uygulamalarla ilgili çeşitli doküman ve kitaplar.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Sulama Teknikeri olmak isteyenlerin;
- Fen ve matematik derslerine ilgili,
- Sayısal düşünme gücü olan,
- Bir işi planlayıp yürütebilme yeteneğine sahip,
- Bedence sağlam ve dayanıklı,
- Başkaları ile iyi iletişim kurabilen,
- Dikkatli,sabırlı,açık hava koşullarında ve inşaat ortamında çalışmayı kabullenmiş
kimseler olmaları gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
- Çalışma ortamı açık hava olan Sulama Teknikeri, gün ışığına bağlı olarak şantiye koşullarında çalışır. Çalışma ortamı çamurlu, toz ve topraklıdır. Çalışma sırasında amirlerle, işçilerle, tesisat ve elektrik ustalarıyla ve doğrudan müşterilerle ilişkide bulunur.
- İşyerinin yapısına göre, cumartesi, pazar günleri de çalışılabileceği gibi, gece vardiyaları ve fazla mesai yapma zorunlulukları da mevcuttur.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Sulama Teknikerleri; Belediyelerde, Orman ve Tarım Bakanlığına bağlı fidanlıklarda, sportif ve turistik tesislerde, sulama işi yapan firmalarda ve kendi kuracakları işyerlerinde çalışabilirler.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Bu mesleğin eğitimi İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi, Ormancılık Meslek Yüksekokulu Sulama Teknolojisi bölümünde verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Meslek liselerinin altyapı, altyapı (inşaat), inşaat, üstyapı, üstyapı (inşaat), yapı, yapı (kagir-ahşap), yapı ressamlığı, yapıcılık, çay teknolojisi, süs bitkileri, tarım, ziraat, Genel Ziraat, Makine(Tarım Meslek Lisesi), Makine- Tarım Teknolojisi, Peyzaj,Tarım Teknolojisi bölümlerinden mezun olanlar “Sulama Teknolojisi” ön lisans programına sınavsız geçiş için başvurabilirler. Gereken koşullara sahip oldukları takdirde yerleştirilebilirler.
Meslek liselerinin sınavsız geçiş için belirlenen bölümleri dışındaki bölümlerinden ya da liselerden mezun olanlar/olacaklar ise sınavsız yerleştirme sonunda kontenjan kalırsa ek yerleştirme ile açık olan programlara isteklerine ve ÖSS’nda yeterli Sayısal (SAY-1) puanı almaları koşuluyla yerleştirilebilirler.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Eğitimin süresi 2 yıldır.
- Programda okutulan belli başlı dersler şunlardır; Temel matematik, teknik çizim, toprak bilgisi, elektrik bilgisi, hidrolik bilgisi, bitki koruma, su koruma, bitki materyali, sulamaya giriş, sulama sistemi tasarımı, sulama uygulama tekniği, keşif ve ihale esasları, drenaj ve arazi ıslahı, şantiye tekniği.
- Eğitimin ilk yılında daha çok teorik dersler bulunmakta, ikinci yılda ise daha çok uygulamaya dönük ders ve proje çalışmaları bulunmaktadır. Ayrıca her yılın sonunda her biri 30 iş günü olmak üzere iki adet mecburi staj bulunmaktadır.
MESLEKTE İLERLEME
“Sulama Teknolojisi” ön lisans programını başarı ile tamamlayanlar, ÖSYM tarafından yapılan Dikey Geçiş sınavında başarılı oldukları taktirde, bölümleri ile ilgili Tarım Teknolojisi lisans programına dikey geçiş yapabilirler.
İşyerlerinde kısım şefi olabilirler.
BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU
Öğrencilerin belirli dönemlerde işletmelerde staj yapma zorunluluğu vardır. Bu staj döneminde işletmelerce uygun görülmesi halinde bir ödenek alabilmektedirler. Haftanın 3 veya 4 gününe ders programı sıkıştırılarak kalan 3 veya 4 günde ücretli çalışma imkanları bulunmaktadır. Ayrıca çeşitli kurum ve kuruluşlarca sağlanan kredi ve burslardan yararlanma olanağı vardır.
Sulama Teknikerleri işe ilk başladıklarında kamu kurum ve kuruluşlarında çalışmaları halinde, işçi ya da memur kadrolarına göre devlet tarafından belirlenen ücreti alırlar. Özel sektörde çalışanlar ise asgari ücret ile asgari ücretin 3 katı arasında değişen oranlarda ücret alabilmektedirler. Ücretler ve sendikal haklar, uzmanlığa, iş becerisine ve çalışılan kurumun yapısına bağlı olarak zaman içinde artabilmektedir.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
- İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Meslek Yüksekokulu,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Danışma Merkezi,
- Bünyesinde meslek danışma merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri.

SULAMA SİSTEMLERİ

Dar ve uzun alanlar  için

Küçük ve geniş alanlar

Büyük geniş alanlar

İtina ile hazırlanmış, Bitkisel peyzaj projesi uygulaması sonrasında büyük maliyetlere olan ve bitkilerin sağlıklı olarak yaşamaları için bah­çe­ bakı­mı­nın düzenli yapıl­ması çok önemli bir etken olacaktır. Bahçe bakımlarındaki en önemli faktör  ise SU dur. Sulama sistemleri ara­sın'da en önem­li­le­rin­'den biri Oto­ma­tik bahçe sulama sis­tem­leridir. Bu cihaz­lar,profesyonel bir mütahitlik firması bahçeniz için gerekli olanları seçecektir,Bu sistemlerde  çaplarına göre fark­lı­lık gös­te­ri­yor. Bazı model­ler çapı 0,5–5 mt (Sprey) olan dar küçük alan­larda kul­la­nı­lır­ken, bazı model­leri de çapı 7–14 mt olan(Rotor) geniş alan­lar için ter­cih edi­li­yor. Oto­ma­tik bahçe sulama sis­temi saye­sinde bah­çe­ler homo­jen yani eşit bir şekilde sula­nır­ken, çimle­rin güneşte sarar­ma­sı­nın önüne geçi­li­yor. En doğru sulama zamanı mevsimine göre olurken.Oto­ma­tik bahçe sulama sis­temi kul­la­nan­lar kont­rol paneli vası­ta­sıyla dile­dik­leri an ve sürede sulama yapa­bi­li­yor. Yağ­mur­lama ve damla sulama pro­je­leri uygu­la­yan fir­ma­lar, sula­na­cak yeri pro­je­len­di­ri­yor. Ana­liz sıra­sında ala­nın eği­mine, gün içinde ne kadar güneş aldı­ğına, sulama baş­lık­la­rı­nın yer­le­şimi için rüz­ga­rın yönüne, bitki tür­le­rine bakı­yor. Top­rak­tan veya mevcut su beslemeden  çıkacak suyun kali­tesi de, bit­ki­le­rin geli­şimi bakı­mın­dan çok önemli. Sert, kireçli, tuzlu ya da PH değer­le­rine bakıl­malı ve buna göre önlem alın­ma­lı­dır. Bahar ayla­rında yağış­lar fazla ola­ca­ğın­dan yağ­mur sen­sörü kul­la­nıl­ması en uygun ayarlarınında yapılması öneri­li­r. Su tüke­timi bakı­mın­dan bu yarar geti­ri­yor. Oto­ma­tik bahçe sulama sis­tem­leri için kul­la­nı­la­cak boru­la­rın mut­laka ISO bel­geli olması gere­ki­yor. Ayrıca sert poli­eti­len, UV-rezistanslı olması da fayda sağ­la­ya­cak. İşini pro­fes­yo­nelce yapan fir­ma­lar Oto­ma­tik Bahçe Sulama Sis­tem­leri uygu­la­ması sıra­sında,alt yapı uygulama sırasında taş­la­rın yoğun olduğu top­rak­larda, boru­lara kesin­likle yas­tık­lama yaparak sistemin zarar görmesini engeller..Elektrik beslemesi olmayan yerler için özel üretilmiş Pilli zaman rolesi ve 9 volt selenoit vanalar vasıtası, Elektrik besleme olan yerler için iç ünite 24 volt ile çalışan şık bir tasarıma sahip zaman rolesi ve sistemde 24 volt selenoit vanalar ile kullanılır. Otomatik sulama sisteminiz çalışır durumda size teslim edildikten sonra uygulamacı firma garantisi konusunda bilgi verecektir.garanti süresi sonrasında gerekli yıllık bakım için sisteminizi yapan firmayı arıyarak servis istiyebilirsiniz.

TARIMDA SUYUN FAKTÖRÜ

Çim sulama

Açlık ve kıtlığın dünyayı ciddi olarak tehdit ettiği 21nci yüzyılda toprak ve su kaynakları önemli stratejik maddeler olarak kabul edilmiştir..
            Bundan 6.000 yıl önce Mezopotamya bölgesinde Sümerler, kazdıkları hendeklerle Fırat ve
Dicle’nin sularını tarlalarına akıtmış böylece insanoğlunun ilk sulu tarıma geçmesini sağlamışlardır.şehirler kuruldu, nüfus arttı, yönetici sınıflar ortaya çıktı. Benzer gelişmeler Mısır’ın Nil, Hindistan’ın İndus vadileriyle Çin’de Sarı Nehir çevresinde yaşandı.
           Su kaynaklarının en verimli şekilde değerlendirilmesi II. Dünya Savaşı’ndan sonra başlamıştır.
II. Dünya Savaşı’ndan sonra insanların beslenme ve giyinme gibi ihtiyaçlarının artışı topraktan daha çok faydalanmayı mecburi hale getirmiş ve bunun da etkin sulama ile sağlanabileceği sulama yatırımlarına öncelik verilmiştir. Türkiye’de de modern sulama projelerinin geliştirilmesi, 1950′li yılların başında DSİ ve TOPRAKSU gibi kamu kurumlarının kurulması ile büyük oranda hızlanmıştır. Türkiye’de ekilebilir araziler limitine 1970′li yıllarda ulaşılmış, bu tarihten itibaren ise tarımsal üretimin arttırılması ancak ülke genelinde geliştirilen modern sulama projeleri ile mümkün olabilmiştir.
Türkiye topraklarının 25,8 milyon hektarlık kısmı sulanabilir arazilerden oluşmaktadır.
Ekonomik olarak sulanabilir arazi miktarı ise 8,5 milyon hektardır. bu alanın ancak 4,9 milyon hektarlık
kısmı sulamaya açılabilmiştir.
Sektörlere göre yapılan su tüketim tahminlerinde, ülkemizin ekonomik olarak sulanabilir 8,5
milyon hektar arazisinin, bu iş için ayrılan ödenekler dikkate alındığında, tamamının
sulamaya açılabilmesi için yaklaşık 100 yıl daha gerekmektedir.
Dünyadaki sulanan alanlar ekili alanların sadece %17′lik kısmını oluşturmalarına karşın,
toplam tarımsal üretimin %40′ı bu alanlardan elde edilmektedir.

TARIMDA SUYUN ÖNEMİ

 Damlama Sulama

Su,yeryüzünde hayatın kaynağıdır.Bütün canlılar hayatlarını devam ettirebilmeleri için mutlak suya ihtiyaç duyarlar.Bitkiler,türe bağlı olarak %90 - 95 'e varan oranlarda sudan oluşmaktadırlar.Toprakta mevcut bulunan besin elementlerinin doğal  döngüsünü tamamlayabilmeleri tamamen su döngüsüne bağlıdır. Su döngüsü,yağışlarla toprağa düşen suyun buharlaşma (evaporasyon) ve terleme (transprasyonla) ile tekrar havaya iletilmesi olayıdır.Bitkiler terleme ile önemli miktarda suyu topraktan alıp su buharı şeklinde havaya verirler.Bu olay esnasında birçok elementide suda çözünmüş olarak bitki bünyesine girer ve buradaki iletim demetleri aracılığı ile taşınırlar
           Ülkemizde toplam sulanabilir 8.7 milyon hektar arazinin 4,7 milyon hektarı sulanabilmektedir. Türkiyede halihazırda sulanan alanın yaklaşık %94'ünde açık kanal sistemleri, %6 lık kısmında ise basınçlı sulama sistemleri bulunmaktadır. sulama metodu olarak %92 oranında salma sulama,%8 oranında yağmurlama, %1 oranındada damla sulama yöntemi kullanılmaktadır.
           Tarımsal sulamalarda su,torağa değişik yöntem ve sistemlerle verilebilir.Günümüzde daha az sulama suyu, az işçilik,derenaj ve tuzluluk sorunu yaratmayacak,verim ve kaliteyi artıracak sulama sistemlerinin kullanımının önemi her geçen gün artmaktadır.
           Son yıllarda dünyada,özellikle plastik ve makine endüstrisinde ki gelişmeler ile su ve enerjiden daha fazla tasarruf yapılmıştır.Böylece daha ekonomik ve daha etkin yeni sulama teknolojileri geliştirilmiştir.                                     
     

SPRİNK YERLEŞİMİ (SULAMA BAŞLIKLARI)

 SPRİNKLERİN YERLEŞİMİ
Projede kullanılacak sprink tipi belirlendikten sonra, çizim üzerinde doğru aralıklarla yerleştirilmesi dizaynın önemli bir aşamasıdır.
En temel özellik sprinkleri ıslatma çaplarının tam olarak birbirinin içine gelecek şekilde yerleştirmektir.

Üniform bir sulama için sprinkler kafa kafaya yerleştirilmelidir

Aşağıdaki şekilde sprinklerin birbirinden uzaklaştıkça uniformluğu değişen sulama alanlarını görmektesiniz (üç ayrı yerleşim mesafesinde bardakların doluluk oranlarını kıyaslayın, en doğru yerleşimin kafa kafaya olduğunu görün.)

Sprink yerleştirme mesafesine göre değişen üniformluk

İkinci kural siprinklerin konum olarak kare ve üçgen yerleştirme halidir. Ancak bazı düzgün olmayan alanlarda bu iki şekil arasına  uygun bazı yerleşimler olabilir.
KARE YERLEŞTİRME :
Genellikle sınırları birbirine dik ve alanlarda ve alanın dışına su taşırılmaması gereken durumlarda kullanılır. Kare yerleştirme, çok sık kullanılmasına rağmen üniform bir sulama için  zayıf yöntemdir.

ÜÇGEN YERLEŞTİRME :
Genellikle düzensiz sınırları olan, sulanacak alanın dışına su taşmasının önemli olmadığı ve çok fazla ayarlanabilir açılı sprink gerektirmeyen geniş alanlarda kullanılır. Sprinklerin bir üçgenin köşelerine eşit aralıklarla yerleştirildiği eşkenar üçgen yerleştirmenin kare yerleştirmeye göre bir dizi avantajı vardır. Üçgen yerleştirmeyi sağlamak için iki sprink sırası arasındaki mesafe kısa olduğundan zayıf nokta problemi ortadan kalkar. Pek çok durumda, üçgen yerleştirmede sprinkler, kare yerleştirmeye göre daha uzak mesafelerde yerleştirilebilir. Bu da toplamda daha az sprink demektir. Daha az sprink de daha az ekipman maliyeti ve daha kısa sürede montaj demektirBununla birlikte KARE YERLEŞTİRME rüzgara karşı koymada daha başarılıdır
Yerleşime ilk önce köşelerden ,yada düzensiz sorunlu alanlardan başlanır. Bu alanları bitirdikten sonra kaydırmalı ve şaşırtmalı yerleştirme şekillerini kullanarak açık alanlara doğru üçgen yada kare yerleştirmeye geçebilirsiniz.
ÖRNEK PROJE
PROJEDE 1.ADIM – SPRİNKLEME

Antalya bölgesinde yer alan projesi çizilmiş sitenin sulama projesini birlikte yapalım.
1. Adım: Su kaynağı tespiti Su kaynağı olarak, site içinde sondaj açılmış, su verdisi 3 lt/h (10.8 m3/h) olan suya ulaşılmıştır.Sondajdan elde edilen su, dalgıç pompa ile toprak altında yapılacak bir betonarme depoya gönderilecek ,depo yakınına konan bir hidrofor  ile  sulama  sistemin gerektireceği basınç ve debide  sulama suyu elde edilecektir.
2. Adım: Projede çim alanların darlığı ve bitki örtüsünün yoğunluğu itibariyle  çim alanlar değişik nozullu K-RAIN RPS 415 Sprey pop-up (Projede 15 Van,10 Van, 8 Van ve SST nozullar kullanılmıştır.), çalı ve çiçekli bitkiler damlama ile sulanması planlanmıştır.
3. Adım : Siprink yerleşimi kafa kafaya prensibine uyularak,kare,üçgen ve bazı hallerde eşkenar dörtgen tarzında yerleştirilmiştir.

Sulama Projesi

 SPRİNKLERİN GURUPLANDIRILMASI
Sprinkler aşağıdaki özellikler dikkate alınarak gruplandırılır.
1. Sprink cinslerine göre guruplara ayrılma.(rotorlar, spreyler, damlama hatları , mikro sprinkler)
2. Bitki cinslerine göre gruplandırma.( çimen, çalı, yer örtücü,mevsimlik bitkiler)
3. Konum itibarı ile gruplandırma ( güneşli bölgeler,gölgede kalan bölgeler)
Gruplandırılan bölgelerin alan debileri hesaplanır. (grup debilerini hesaplarken aşağıdaki gibi bir tablo hazırlayıp, hesabı bu tablo üzerinden yapmakla, hataların önüne geçeriz.).



KAYNAK:SNM MÜH.LTD.ŞTİ

K-RAİN ROTOR

RPS75™ rotorlar konutların ve az ticari alanların sulanması için tasarlanmıştır.
Rotorda kullanılan K-Rain’ in patenti altındaki geri dönüş mekanizması Hunter® PGP® rotorlarda kullanılan geri dönüş mekanizması ile aynıdır. (K-Rain bu patentin kullanım lisansını Hunter® firmasına vermiştir. – U.S. Patent No. 5,417,370 Carl L.C. Kah Jr.).
PS75™ rotorlar K-Rain’ in geniş nozul seçenekleri ile eşit su dağılımı sağlarlar.

Özellikler

• Hunter® PGP® ile direct değiştirilebilir.
• Sağ Başlangıç Noktası – Rotor, sağ sabit noktadan itibaren saat yönünün tersine döner.
• Rotor iç techizatı mevcut Hunter® PGP® gövdeleri ile uyumludur – Basitçe PGP® iç techizatını çıkarıp, RPS75 iç techizatını takabilirsiniz.
• Üstten açı ayarı – Hunter® PGP® kullanıcıları için eğitim gerektirmez, aynı şekilde ayarlanır.
• Tam tur ve ayarlanabilir açılı – 40° – 360° arasında ayarlanabilir.
• Sağlam üst yatak – rotoru kirlenmeye karşı korur.
• 3/4″ Giriş – Tüm standart rotorların yerine monte edilebilir.
• Düşük basınçta kullanıma uygundur.
• Üniversal ayar aparatı-Mevcut Hunter® ürünleri ile uyumludur.
• Kauçuk Kapak – Kirlenmeye karşı koruyarak, ürün ömrünü arttırır.
• Geniş Nozul Seçeneği – Standart ve düşük açılı nozul seçenekleri ile system dizaynında esneklik sağlar.
• Beş Yıl Garanti.

Sulama Projesi Çizim Aşamaları

                               BORU ÇAPLARININ HESAPLANMASI

SPRİNKLER BORU VE LATERAL HAT  ÇAPLARI NASIL HESAPLANIR

Her şeyden önce bilinmesi gereken, boru çaplarının hesaplanmasında prensip, hesabın sondan başa doğru yapıldığıdır. Yani ölçüsü belirlenecek ilk boru, hattın en sonundaki sprinki besleyen borudur. Bu borunun ölçüsü belirlendikten sonra hattın en sonundaki iki sprinki besleyen borunun çapı belirlenir ve bu işlem hattaki tüm sprinkleri besleyen boruya kadar, yani en başa kadar devam eder.

Hattın toplam sprink debisi hesaplanır, J=1,5 -2 m/sn hız baz alınarak aşağıdaki tablo 10′ dan  boru çapı tespit edilir

Boru imalatçıları boru çapına bağlı debi değişimini pratik olarak hesaplatan, içinde borudaki su hızı ve yük kaybı parametrelerini de içeren tablolar hazırlamışlardır. Burada dikkat edilmesi gereken husus boru cinsi ve basınç sınıfına  göre tabloların değişiklik göstermesidir (değişik materyallerden ve farklı basınç sınıfında imal edilen boruların iç, dış çap ve sürtünme kayıpları farklıdır). Projeyi hazırlayan kişinin kullanacağı borunun cinsi ve basınç sınıfına göre hazırlanan tabloyu kullanırken gerekli dikkatli göstermelidir.
Örnek:
4 adet 3,5 bar basınçta 2,5 nozullu K-RAIN SUPERPRO Rotorun kullanılması gereken lateral boru çapı nedir?
K-RAIN SuperPro sprink performans tablosundan 2,5 nozul 3,5 bar basınçta  bir adet rotor debisi 0.73 m3/h bulunur. 4 adet rotor debisi: 4 x  0,73 m3/h = 2,92 m3/h bulunur

2,92m3/h =  2,92 m3/h  x 1000 (m3-lt dönüşüm) / 3600 (saat–sn dönüşüm) = 0,81 lt/sn

Boru kayıp cetvelinden    Q=0,8 lt/sn   V=1,5-2 m/sn aralığında  Boru dış çap (D)  = 32   (YPE)  olarak tespit edilir.

Pratik olarak boru dan geçen debi, borunun’nun inç olarak değerinin birbiriyle çarpımıdır. (bu değerin formülsel bir anlamı yoktur , yaklaşık değerdir )

ÖRNEK :
1″ den gecen debi  1 x 1 = 1 lt/sn
2″ den gecen debi  2 x 2 = 4 lt/sn
3″ den geçen debi  3 x 3 = 9 lt/sn
4″ den geçen debi  4 x 4 = 16 lt/sn
5″ den geçen debi  5 x 5 = 25 lt/sn  vs.



BORU ÇAPLARININ BELİRLENMESİ
Yukarıdaki örnek göz önüne alınarak boru kayıp cetvelinden debilere karşılık gelen boru çapları bulunur, ve proje üzerine yazılır.

Boru Çapları

SULAMA VANALARIN YERLEŞİMİ NASIL YAPILIR

Pratik Sulama Projesi Çizim Aşamaları 

VANALARA YÜZEYSEL BAKIŞ
Vanaları iki guruba ayırabiliriz.

1. Manuel vanalar
2. Otomatik vanalar (uzaktan kontrollü vanalar)

SELENOİD VANA

PP Küresel Vana

MANUEL VANALAR
Sulama zamanı sistemi kendi inisiyatifinizle açıp kapatabileceğiniz vanalardır. Sürgülü vanalar, küresel vanalar, kelebek vanalar genellikle kullanılan tiplerdir. Kullanım kolaylığı ve sağlamlık açısından ülkemizde 3”’e kadar küresel, 3” den sonra ucuzluğu ve basitliği ve az yer kaplaması açısından kelebek vanalar kullanılmaktadır.
OTOMATİK VANALAR

Günümüzde manuel vanalardan daha çok tercih edilen uzaktan kontrollü otomatik vanalardır. Birçok tipi olmasına rağmen sulama sistemlerinde, SOLENOİD VANA olarak adlandırılan 24 V veya 9 V elektrikle

çalışan plastik elektrikli kontrol vanalar kullanılır.Bu vanalar genellikle sulama için özel olarak tasarlanmış pilli, yada kablolu cihazlar vasıtasıyla, otomatik olarak çalıştırılırlar.
Solenoid vanalar akış kontrollü ve kontrolsüz olarak iki tipte tasarlanmışlardır.fiyatsal bir kısıtlama yok ise akış kontrollü vanalar tercih edilmelidir. Bütün solenoid vanaları aynı zamanda elle kontrol etmek de mümkündür.
VANA MERKEZLERİ OLUŞTURMAK
Aşağıdaki yol sırayla izlenir

1. Proje su kaynağı verdi değeri solenoid vana üretici firmasının vana çaplarına karşılık gelen debileri değeri ile kıyaslanarak o proje için uygun olan max çaplı vana tespit edilir.
2. Genellikle peyzaj sulama projelerinde 1”-2”ölçü aralıklarında solenoid vanalar kullanılır. Daha büyük ölçülerde kullanılan vanalarda aynı anda sulanan arazi çapı çok fazla olacak dolayısı ile arazi güneşlenme süreleri çok dikkate alınmayacaktır.Ayrıca herhangi bir arızada sulanmayan alan çok büyük olacaktır.
3. Solenoid vana çap secimi en büyük çaplı vanadan başlayarak en düşük çaplara doğru yapılır.
4. Hesaplanan bölge sprink debisi, o proje için kullanımı düşünülen en büyük vana debisine bölünerek o bölgede kaç adet vana kullanılacağı tespit edilir.(Kesirli sayı bir üst sayıya yuvarlanır , artık debi değeri düşük çaplı başka bir vana ile takviye edilir)
5. Vana sayılarını tespit ettiğimiz bölgelerin vanalarını mümkün olduğunca bir araya getirerek istasyon gurupları oluşturulur.

VANA ÇAPLARININ HESABI
Vana çaplarını belirlerken aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.

1. Vana seçimi üretici vana performans tablolarından yapılır.Tablodaki koyu bölge vanalar için tavsiye edilen çalışma arlığıdır.
2. Vana ölçüsü, beslediği hattaki en büyük boru ölçüsüyle aynı ölçüde olmalı yada en fazla bir ölçü küçük olmalıdır
3. Vana içerisindeki debi ana hattaki statik basıncın %10’ undan daha fazla bir basınç kaybı yaratmamalıdır

Vana Basınç Kayıp Tablosu

Bir projeci genellikle basınç kayıplarını minimize etmeye çalışacaktır. Fakat bu amaçla eğer vana performans tablosunda belirtilmiş vana çalışma alanları dışında bir vana seçerse, sistem devreye alındığında vana çalışmayabilir. Otomatik vanalarda bir basınç kaybı mutlaka olmalıdır! Çünkü vanalar bu basınç farkını açılıp kapanmada kullanırlar.

1,2 ve 3 Bölgeli Vana Merkezleri 
VANA MERKEZLERİNİN YERİNİ PLANLAMAK

Vana merkezlerinin yerinin planlanması önemlidir ve aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.

1. Mümkün olduğunca yaya trafiğinden uzakta olmalıdır.
2. Operasyon sırasında kolay ulaşılabilen özellikle sprink su huzmesinin operatörü ıslatmayacağı bir yerde olmalıdır.
3. Ana hatta en yakın mesafede olmalıdır.

Vana kutusunun zemin üzerine montajı

Vana Grubu Oluşturma

VANA MERKEZLERİ OLUŞTURMA
Bölge debileri sondaj debilerinden büyük olmadığı için her bölge bir vana kullanılması uygundur. Vana çaplarını bölge sprink debilerine göre üretici tablosundan seçelim.
Örnek Proje Bölge Debileri ve Uygun Vana Çapları
(Sondaj Debisi: 10,8 m3/h)

BÖLGE	DEBİ (m3/h)	UYGUN VANA ÇAPI
1.Bölge	7,29	11/2”
2.Bölge	5,45	1″
3.Bölge	1″	5,17
4.Bölge	1″	2,33
5.Bölge	1″	4,51
6.Bölge	11/2″	9,13

TOPRAK NEM SABİTLERİ NEDİR

                Toprakta bulunan su miktarları toprağın içindeki tutulma durumlarına, tutulma miktarlarına ve toprak içindeki hareketlerine göre değerlendirilmiş ve buna toprak nem sabitleri denilmiştir. Toprak nem sabitleri olarak adlandırılan bu nem düzeyler şunlardır:
          1- Saturasyon (Doyma noktası),
          2- Tarla Kapasitesi,
          3- Devamlı Solma Noktası,
          4- Higroskopik su.

          1- Saturasyon Noktası : Bir toprağın gözeneklerinin tamamen su ile dolu olduğu anda toprakta bulunun
nem yüzdesidir. Doygunluk halinde toprak suyu sıfır tansiyondadır. Yani suyun toprak yüzeyine bağlanma
enerjisi sıfırdır. Toprağın tam doygun hale getirilmesi çok güçtür. Çünkü toprakta herzaman bir miktar
hapsedilmiş hava kalmaktadır.
          2- Tarla Kapasitesi : Toprağın yerçekimi kuvvetine karşı bünyesinde tutabildiği maksimum suya tarla
kapasitesi denir. Bir başka anlatımla yağış veya sulamadan sonra sızan suyun tamamen çekilip, aşağıya doğru
su hareketinin pratik olarak durduğu anda toprakta tutulan nem yüzdesidir. Tarla kapasitesi toprak suyunun
bitkiye yarayışlılığının üst sınırını teşkil eder. Tarla kapasitesinde sular büyük boşluklarda değil kapillar boşluklar
dediğimiz küçük boşluklarda tutulur. Daha teknik bir tabirle serbest drenaj koşullarında kapillar ve yer çekimi
kuvvetleri arasında bitki kök bölgesinde tutulan sudur.
          3- Devamlı Solma Noktası : bitkilerin topraktan su almalarında iki kuvvet karşı karşıyadır. Bunlardan
birincisi toprağın suyu çekme kuvveti, ikincisi bitki köklerinin emme veya ozmatik kuvvetidir. Eğer toprağın suyu
çekme kuvveti bitki köklerini emme kuvvetinden fazla olursa toprakta su bulunsa bile bitkiler bu sudan
yararlanamayarak solmaya başlar. Solmanın meydana geldiği anda sulama yapılırsa bitkiler solmadan
kurtulabilir. Ancak, sulama yapılmaz ise solma daha da ilerler. Bu durumda sulama yapılsa bile bitkiler eski
hallerine dönemezler. İşte bu devamlı solmanın görüldüğü anda toprakta tutulan nem miktarı o toprak için solma
noktasını ifade eder. Toprakların özelliklerine göre devamlı solma noktaları bazı tarla yöntemleri kullanılarak tayin
edildiği gibi labaratuvar şartlarında da tespit edilebilir.
         4- Higroskopik Su : higroskopik su, genel olarak kuru bir toprağın nispi nemi % 98 olan havadan absorbe
ettiği nem miktarı olarak tanımlanır. Higroskopik su esas olarak toprak danelerinin yüzeylerinde ince bir tabaka
şeklinde tutulan suyu ifade eder. Bitki yetiştiriciliği açısından bir önemi yoktur.
Toprak Suyunun Bitkiye Yarayışlılık Bakımından Sınıflandırılması :
Bitkiler toprakta bulunan her çeşit sudan yararlanamazlar. Bu açıdan incelendiğinde üç tip toprak suyu tefrik edilebilir.
         1- Yarayişsiz su,
         2- Yarayışlı su,
         3- Fazla su.

       Şekilde de görülüceği üzere solma noktasının altındaki su yarayışsız su olmaktadır. Bu suyu higroskopik su ve kapillar suyun daha kuvvetli tutulan kısmı oluşturur.
Devamlı solma noktası ile tarla kapasitesi arasındaki su yarayışlı su olmaktadır. Bitkiler bu sudan yararlanmaktadır. Bitkiler tarla kapasitesinin üzerindeki sudan da yararlanabilirler ancak, bu fazla su drenaj şartlarında süratle derinlere sızarak uzaklaşmaktadır. Bir toprağın yarayışlı su miktarı o toprağın yarayışlı nem kapasitesi olarak adlandırılır. Toprak suyunun bu tipleri toprak çeşidine bağlı olarak değişiklik gösterir.

TOPRAK SUYUNUN HAREKETİ

1- Doymuş Akış:
Doymuş toprakta gözeneklerin tamamı olmasa bile büyük çoğunluğu su ile doludur. Bu durum taban suyu bölge sinde ve bazen ağır yağmurlardan ve sulamalardan sonra meydana gelebilir. Doymuş akışla da su yerçekiminin etkisiyle dikey olarak aşağıya veya eğiminin olduğu tarafa doğru olur ve tek yönlü bir akıştır. Bu hareket ancak tarla kapasitesine ulaşıncaya kadar devam eder. Tarla kapasitesinden sonra doymuş akış durur.
2- Doymamış Akış :
Toprak genellikle doymuş halde bulunmaz. Ama bu durumda da toprak içerisinde bulunan su da bir akış yani hareket söz konusudur. Toprak bitki su ilişkileri genellikle doymamış toprak şartlarında oluşmaktadır.
Biz bu ayrımı yaparken sanki bu akışların birbirinden bağımsızmış gibi bir durumun ortaya çıktığını farkediyoruz. Oysa toprakta suyun hareketi girifttir. Yani aynı anda hem doymuş akış hem de doymamış akış meydana gelebilir. Bir toprak katmanında dikey aşağıya doğru doymuş akış gerçekleşirken suya ihtiyaç olan yan bölgelerde veya komşu katmanlarda kapillar hareket neticesinde doymamış akışlar meydana gelebilir ki genellikle öyle olur. Bu anlamda toprak yüzeyinden itibaren suyun hareketini inceleyelim.
3- İnfiltrasyon :
Yağmur ve sulama sularının toprak yüzeyinden, toprak içine girişi infiltrasyon" , suyun toprak içinde aşağılara doğru hareketine "perkolasyon" olarak adlandırılır.
Toprak yüzeyinde bulunan suyun toprağa girişi ve profil boyunca aşağılara doğru hareketi iki kuvvetin etkisinde olmaktadır. Bu kuvvetler yer çekimi ve kapillar kuvvetlerdir. Suyun yüzeyden derinlere doğru hareketi sırasında büyük gözenekler yerçekiminin etkisiyle küçük gözenekler ise kapillarite yoluyla dolarlar. Toprakta suyun hareketli danelerin küçüklüğü oranında yavaşlar. Bu nedenle ince tekstürlü toprakların su tutma kapasiteleri çok yüksek olduğu halde iletim kapasiteleri oldukça düşüktür. Çok fazla killi topraklarda su hareketi pratik olarak yok kabul edilir. Bu gibi topraklarda granülasyon, organik madde ilavesi veya diğer yollarla sağlanmadıkça drenaj yavaş ve etkisiz olur. Kaba bünyeli toprakların ise gözeneklerinin geniş olmasından dolayı geçirgenlikleri yüksektir.
Bu arada kapillar hareketi görelim ve infiltrasyona devam edelim.
Çapları çok küçük olan borulara kapillar boru denir. Sıvıların borular içerisinde yükselmesi veya alçalması ve bulunduğu seviyede dengede tutulmasına kapillarite denir.
Kapillarite sıvıların yüzey gerilimi ile sıvı-katı ayrım düzeyinde ortaya çıkar. Temas açısında çekim kuvveti (adhezyon) ortaya çıkar ve bu kuvvet sıvı molekülleri arasındaki çekim kuvvetinden (kohezyon) daha fazla ise sıvı katı yüzey tarafından çekilir ve sıvı boruda yükselir.

TERLEYEN BORU (Sweating PIPE)

TER-PIPE TERLEYEN BORU SULAMA SİSTEMLERİ

GRANSAN KİMYA SAN. TİC. A.Ş. OLARAK 40 YILA YAKIN TECRÜBEMİZLE PVC GRANÜL VE PVC PROFİL SEKTÖRÜNDEN FAALİYET GÖSTERMEKTEYİZ.

ARAŞTIRMALARA GÖRE ÜLKEMİZDE SUYUMUZUN %73'ÜNÜ TARIMDA KULLANIYORUZ, TARIMSAL SULAMADA YAPILACAK %10'LUK BİR TASARRUF BİLE BÜTÜN İLLERİMİZİN İÇME SUYU İHTİYACINI

KARŞILAYACAKTIR. KÜRESEL ISINMA SORUNUYLA MÜCADELE ETMENİN EN ETKİN YOLU SUYU TASARRUFLU KULLANMAKTIR.

BU SEBEPLE GRANSAN KİMYA SANAYİ OLARAK TÜRKİYE'DE İLK DEFA VE SADECE FİRMAMIZIN KENDİ ÜRETİMİ OLAN TERPIPE TERLEYEN BORU SULAMA SİSTEMİNİ SİZ DEĞERLİ

MÜŞTERİLERİMİZİN HİZMETİNE SUNMAKTAN GURUR DUYARIZ.

TER-PIPE SİSTEMİ ÖZELLİKLERİ

HEM TOPRAK ÜSTÜ HEMDE TOPRAK ALTINDA RAHATLIKLA KULLANILABİLİR.

MEVCUT SULAMA SİSTEMLERİ DAMLATICILI OLDUĞUNDAN KİREÇ VE HAVA ŞARTLARINDAN DOLAYI TIKANIR. TER PIPE TERLEYEN BORUDA DAMLATICI BULUNMAZ, TERLEYEREK SULAMA YAPAR. BU SEBEPLE TIKANMA SORUNU ORTADAN KALKMIŞTIR.
TER PIPE SİSTEMİNDE TASARRUF %100 DÜR. KULLANILAN SUYUN TEK BİR DAMLASI BİLE ZİYAN OLMAZ, DİĞER SULAMA SİSTEMLERİNE GÖRE VERİMİ %30 ORANINDA ARTIRIR.
DÜŞÜK BASIÇLA ÇALIŞTIĞI İÇİN (0.6-1 Bar) ENERJİ SARFİYATI AZDIR.
TOPRAK ALTINDA KULLANILDIĞINDA YÜZÜEYSEL AYRIK OTLARIN OLUŞUMUNU ENGELLER.
SULAMA İLE BİRLİKTE TOPRAĞIN HAVALANDIRILMASI, GÜBRELEME VE VİTAMİN BESLEMESİ İŞLEMLERİ AYNI HAT ÜZERİNDEN YAPILABİLİR, EKSTRA İŞLEM GEREKTİRMEZ.
TOPRAK ALTINA DÖŞENDİĞİ TAKTİRDE GÜNEŞ IŞIĞI, DON V.B. DOĞA OLAYLARINDAN ETKİLENMEZ, BUHARLAŞMA OLMAZ, TASARRUF SAĞLAR.
GÖRÜNTÜ KİRLİLİĞİ YOKTUR, BAKIM GEREKTİRMEZ.

TER-PIPE SİSTEMİ KULLANIM ALANLARI

OTOYOL KENAR VE ORTA REFÜJLERİ
PARKLAR, BAHÇELER, YAYA BÖLGELERİ, PARK SAHALARI, YEŞİL ALAN BÖLGELERİ
MÜSTAKİL BAHÇELER
FUTBOL, GOLF V.B. SPOR SAHALARI
HER TÜRLÜ ÇİM ALANLAR
HER TÜRLÜ TARIMSAL FAALİYET ALANLARI
BALIK ÇİFTLİKLERİNİN HAVALANDIRMA İŞLEMİNDE SERALAR

TER-PIPE SİSTEMİ UYGULAMA BİLGİLERİ

GEREKLİ BASINÇ: 0.1 - 1 BAR İDEAL BASINÇ: 0.6 BAR MAX. BASINÇ: 1 BAR.

Kayıpsız Hortum Uzunlukarı: 13MM. - 100 MT.

                                            16MM. - 150 MT.

Kaynak:http://www.terpipe.com
teşekkürler...